Μυλωνάς Χρύσανθος
Μυλωνάς Χρύσανθος
Μυλωνάς Χρύσανθος
Γεννήθηκε στο χωριό Γαλάτα της επαρχίας Λευκωσίας, το 1939.
Δολοφονήθηκε από τον προδότη Μιχαήλ Ασσιώτη στο κρησφύγετό του, στις 8 Οκτωβρίου 1957.
Γονείς : Μιλτιάδης Μυλωνάς και Ελένη Χρυσάνθου Κυρίλλου
Αδέλφια : Χαράλαμπος, Κυριάκος, Νίκη, Ανδρέας, Ιωάννα
Ο Χρύσανθος Μυλωνάς τελείωσε το δημοτικό σχολείο Γαλάτας και ήταν μαθητής της Ε΄ τάξης του Ελληνικού Γυμνασίου Σολέας, όταν δολοφονήθηκε.
Μυήθηκε στην ΕΟΚΑ το 1955, από τον αδελφό του Κυριάκο και είχε ενεργό συμμετοχή στη στρατολόγηση μαθητών του Γυμνασίου Σολέας. Ήταν πολύ δραστήριος και ανέπτυσσε πρωτοβουλία, διαθέτοντας όλο του το χρόνο στην εκτέλεση διαφόρων αποστολών. Μεταξύ των ευθυνών που είχε ήταν η διανομή φυλλαδίων, η αναγραφή συνθημάτων και η παρακολούθηση των κινήσεων πρακτόρων των Άγγλων.
Το 1956 προωθήθηκε σε ομάδα δολιοφθορέων Γαλάτας, ανέλαβε με άλλους την απόκρυψη όπλων και πήρε μέρος σε ενέδρες. Το Νοέμβριο του 1956, ως υπεύθυνος αποστολής, ανατίναξε με την ομάδα του τη γέφυρα στο “Μύλο της Τροοδίτισσας” της Γαλάτας τη στιγμή που περνούσε Άγγλος ταγματάρχης, ο διοικητής του στρατοπέδου Κακοπετριάς.
Από το Φεβρουάριο του 1957 μέχρι τις αρχές Σεπτεμβρίου του 1957, ήταν το δεξί χέρι του τότε τομεάρχη του με προσφορά πολύ σημαντική. Πολλές δραστηριότητες της Οργάνωσης διεκπεραιώνονταν μέσω του. Κατά το διάστημα αυτό εκπαιδεύτηκε στην κατασκευή βομβών και άλλων εκρηκτικών μηχανισμών στη Λευκωσία.
Το Μάιο του 1957, κατόπιν εντολής από την ΕΟΚΑ, ανέλαβε μαζί με δυο άλλους συναγωνιστές του την κατασκευή κρησφυγέτου στην περιοχή του, για να δεχθεί μια ανταρτική ομάδα με δυο καταζητούμενους. Το κρησφύγετο βρισκόταν στο δάσος, πάνω στο χωριό Καλιάνα, και σ’ αυτό εγκαταστάθηκε η ομάδα του ήρωα Ευαγόρα Παπαχριστοφόρου από τον Κάτω Αμίαντο, που ήταν πρώτος εξάδελφος του Χρύσανθου Μυλωνά. Ο Χρύσανθος ανέλαβε την τροφοδοσία των δυο ανταρτών.
Το βράδυ της 8ης Οκτωβρίου 1957 ο Χρύσανθος Μυλωνάς, μαζί με συναγωνιστή του, ξεκίνησαν από το χωριό τους μεταφέροντας την αλληλογραφία και τροφή για τους αντάρτες, στο ορεινό τους κρησφύγετο, σε απόσταση πέντε χιλιομέτρων από τη Γαλάτα. Εκεί τους ανέμενε ο Μιχαήλ Ασσιώτης, ο οποίος δολοφόνησε το Χρύσανθο πυροβολώντας τον εν ψυχρώ. Ο Ασσιώτης είχε δολοφονήσει προηγουμένως και τον Ευαγόρα Παπαχριστοφόρου μέσα στο κρησφύγετό τους. Ακολούθως παραδόθηκε στους Άγγλους με τον οπλισμό του και συνέχισε το προδοτικό του έργο μέχρι τη φυγάδευσή του από τους Άγγλους στην Αγγλία.